Higiena w gabinecie podologicznym

MYCIE – USUWANIE WIDOCZNEGO BRUDU I WIĘKSZOŚCI MIKROORGANIZMÓW

Mycie (elementy składowe):

• woda jako rozpuszczalnik,
• działanie mechaniczne czyli szczotkowanie, spryskiwanie wodą pod ciśnieniem, szorowanie oraz ultradźwięki,
• działanie chemiczne, czyli użycie detergentów,
• ciepło wpływa na zwiększenie rozpuszczalności detergentów, temperatura jednak nie powinna przekraczać 50ºC, aby zapobiec koagulacji białek.
• czas, aby działania były skuteczne potrzebny jest minimalny czas oddziaływania.

Najbardziej rekomendowanym przez Sanepid sposobem mycia narzędzi, jest mycie z wykorzystaniem myjki ultradźwiękowej, z dodatkiem płynu do dezynfekcji.

Podłogę oraz stanowisko pracy myjemy codziennie. Cały gabinet podologiczny (szafki, krzesła) myjemy raz w tygodniu.

Pamiętamy o środkach ochrony osobistej, mycie wykonujemy w rękawicach, butach ochronnych oraz maseczkach. Jeśli istnieje ryzyko zachlapania oczu, używamy również okularów ochronnych i czepków.

DEZYNFEKCJA – ODKAŻANIE

Spektrum działania = zakres działania. Preparat stosowany w gabinecie powinien posiadać szerokie spektrum!

Oznaczenia:

V – wirusobójcze
B – bakteriobójcze
F – grzybobójcze
S – sporobójcze
Tbc – prątkobójcze (prątki gruźlicy)
MRSA – szczep gronkowca złocistego odpornego na metycilinę

UWAGA! Roztwory z oznaczeniem S nie zastąpią nam procesu sterylizacji. Dlaczego? Ponieważ sterylizacja to nie tylko zabicie sporów, ale także sposób przechowywania, odpowiednie opakowanie, odpowiedni test, potwierdzający skuteczność.

Dezynfekcja powierzchni:

Dezynfekcja stanowiska pracy powinna odbywać się po każdym kliencie. Preparat stosujemy zgodnie z instrukcją. Aby uniknąć zatrucia, preparat rozpylamy na chusteczkę oraz stosujemy maseczkę ochronną. Używamy również rękawiczek, w trosce o skórę rąk.

Dezynfekcja narzędzi:

Najbardziej pewną metodą dezynfekcji jest dezynfekcja głęboka. Narzędzia powinny być otwarte oraz zanurzone całkowicie w roztworze. Wykonując roztwór do dezynfekcji umieszczamy karteczkę z informacjami:

• nazwa preparatu,
• data przygotowania roztworu,
• data do kiedy preparat może być zużyty,
• imię i nazwisko osoby przygotowującej roztwór.

Do ostatniego płukania narzędzi, dobrze jest używać wody destylowanej lub demineralizowanej.

Dezynfekcja skóry:

Do dezynfekcji skóry używamy preparatów do tego przeznaczonych, łagodniejszych niż preparaty do dezynfekcji narzędzi. Preparat nanosimy na SUCHĄ skórę (bo naniesienie na mokrą skórę powoduje rozcieńczenie preparatu) oraz bardzo dokładnie wcieramy go, aż do momentu jego odparowania – nie zapominamy o przestrzeniach międzypalcowych.

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zakażeniom jest mycie i dezynfekcja rąk!

Używając preparatów do dezynfekcji narzędzi, w sprayu lub chusteczek do dezynfekcji, nie możemy być pewni, że został on rozprowadzony w każdym zakamarku danego narzędzia.

Ciekawostka: Przy roztworach do dezynfekcji nie wystarczy odmierzyć odpowiedniej ilości płynu i dolać do wymaganej części wody. Często zapominamy o prawie zachowania masy tj. jeżeli potrzebujemy 1 litra roztworu, a na opakowaniu jest informacja, że aby taki roztwór przygotować potrzebujemy 5ml płynu, NALEŻY od 1 litra wody, odjąć najpierw 5ml, a następnie wlać koncentrat. Dlaczego? Ponieważ dodając 5ml koncentratu do 1 litra wody otrzymujemy 1005ml roztworu. W tym wypadku roztwór będzie miał zbyt niskie stężenie, co sprawi, że dezynfekcja będzie wykonana nieprawidłowo, a drobnoustroje mogą przetrwać i uodpornić się na dany płyn.

STERYLIZACJA – CZYLI WYJAŁAWIANIE

Najbardziej rekomendowaną metodą sterylizacji w gabinetach specjalistycznej pielęgnacji stóp jest sterylizacja ciśnieniowo-parowa w autoklawie klasy B.

Ciekawostka: wyróżniamy różne rodzaje sterylizacji np. chemiczną (tlenkiem etylenu), plazmową (niskotemperaturową), sterylizację ciśnieniowo-parową, sterylizację suchym gorącym powietrzem (polecana do sterylizacji pudrów, wazeliny, olejów), połączenie pary wodnej i formaldehydu, filtrację oraz sterylizację przez napromieniowanie.

• Autoklaw ciśnieniowo-parowy o pojemności powyżej 10l jako urządzenie techniczne (kocioł parowy), musi zostać objęte dozorem technicznym wg ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o Dozorze Technicznym oraz posiadać odpowiednie badania techniczne.
• Pojemność autoklawu pomiędzy 2l a 10l – wymaga jedynie jednorazowego zgłoszenia do UDT.
• Urząd Dozoru Technicznego jest odrębną jednostką, która nie ma nic wspólnego z Sanepidem !!!

 

Konserwacja narzędzi

Aby zapobiec niszczeniu narzędzi, należy zadbać o odpowiednią ich konserwację. Narzędzia konserwujemy dostępnymi, gotowymi środkami lub czystym olejem parafinowym. Czyste, suche i poddane konserwacji narzędzia wkładamy do torebek sterylizacyjnych lub do rękawa. Opakowanie to ma być wypełnione w 2/3. Narzędzia wkładamy w odpowiednim kierunku uchwytem do miejsca otwarcia. Zapobiega to zranieniom i jest wygodne dla operatora narzędzia.

Pamiętajmy, aby pakiet był szczelnie zamknięty. Takie ryzyko istnieje przy użyciu gotowych torebek. Jeśli chcemy opisać pakiet przed sterylizacją używajmy odpowiednich do tego markerów, robiąc to zwykłym długopisem istnieje ryzyko rozmazania się i zanieczyszczenia pakietów. W przypadku torebek, jeśli chcemy użyć zwykłego długopisu, datę ważności wpisujemy po sterylizacji, na zgrzewie.

Zgrzewarka i rękaw do sterylizacji pozwala nam na dopasowanie opakowania sterylizacyjnego do wszystkich rodzajów naszych narzędzi. Po zapakietowaniu i zgrzaniu rękawa, metkownicą nanosimy naklejkę z datą sterylizacji oraz datą ważności pakietu. W przypadku sterylizacji gabinetowej jest to czas ok 3 miesięcy. Po tym czasie narzędzia z danego pakietu należy ponownie zdezynfekować i wysterylizować.

Cykl sterylizacji to czas od momentu włączenia sterylizatora do pracy, aż do momentu uzyskania wydruku (zakończenia pracy autoklawu).

Czas sterylizacji to moment kiedy w autoklawie zostało uzyskane odpowiednie ciśnienie oraz temperatura i narzędzia zostają poddane czynnikowi sterylizującemu.

Uwaga! Nie sterylizujemy narzędzi jednorazowych tj. kapturków, pilników, patyczków. Pamiętajmy o zasadzie jeden pacjent-jeden pilnik, jeden kapturek itd. !!!

Jednorazowe niech będzie jednorazowe.

TESTY

W sterylizacji wyróżniamy następujące klasy testów do sterylizacji według normy PN EN ISO 11140-1,3,4.

Klasa 1 (test procesu). Jest to informacja umieszczona na opakowaniu do sterylizacji lub na metce. Test ten mówi nam tylko i wyłącznie o tym jaki rodzaj sterylizacji został zastosowany: STEAM- sterylizacja parą wodną i EO- sterylizacja tlenkiem etylenu.

Ciekawostka: do sterylizacji parowej oraz tlenkiem etylenu używamy opakowania papierowego lub papierowo-foliowego, które nie nadają się do sterylizacji plazmowej (niskotemperaturowej). Sterylizację plazmową wykonujemy w opakowaniach ze specjalnego materiału tzw. tyvek (włóknina z polietylenu. czyt. tajwek)

Klasa 2. (test specjalnych badań) np. test Bowie-Dicka, czyli test penetracji pary. Test ten wykonujemy codziennie przed sterylizacją narzędzi. Mówi nam o tym, czy autoklaw działa poprawnie.

Klasa 3. (test jednoparametrowy) Wykazuje, że został osiągnięty jeden z parametrów sterylizacji. Mogą być używane jako uzupełnienie do innych testów.

Klasa 4. (test wieloparametrowy) wykazuje, że zostały osiągnięte minimum dwa parametry sterylizacji. Testy tej klasy wkładamy do każdego pakietu.

Klasa 5. (test zintegrowany) wykazuje, że osiągnęliśmy wszystkie parametry krytyczne sterylizacji. Zmieniają barwę po osiągnięciu punktu końcowego w tym samym momencie co test biologiczny.

Klasa 6. (test emulacyjny) testy kontrolne cyklu. Sprawdza czy wszystkie parametry cyklu ustalone przez operatora zostały spełnione.

Parametry krytyczne procesu to istotne elementy wymagające monitorowania. W przypadku sterylizacji parą wodną parametrami krytycznymi są temperatura, czas sterylizacji oraz para nasycona.

Klasyfikacja ta nie ma znaczenia hierarchicznego.

Klasy testów według normy EN 867–5

Klasa A Wskaźnik procesu mówi o tym, że pakiet został poddany sterylizacji (klasa 1).

Klasa B Wskaźnik do stosowania w określonych testach – do testów specyficznych np. Bowiego-Dicka (klasa 2)

Klasa C Wskaźniki jednoparametrowe

Klasa D Wskaźniki wielu zmiennych

Testy biologiczne do inkubacji.

W testach tych zawarty jest szczep Geobacilus stearothermophilus. W gabinetach najczęściej używanym testem biologicznym jest Sporal A, który inkubujemy w Laboratorium Sanepidu przez okres 7 dni. Po tym czasie dostajemy gotowy wynik, czy sterylizacja jest skuteczna.

Inne testy:

Posiadamy również testy do samodzielnej inkubacji. Odczyt w zależności od testu, wykonujemy po 24, 48, 72h. Dodajemy go do wsadu, w miejsce najtrudniej dostępne do penetracji.

Testy szybkiego odczytu po 3h inkubacji.

Wysterylizowanych narzędzi nie używa się dopóki nie otrzymamy wyniku. Używa się go w przyszpitalnych Centralnych Sterylizatorniach.

Testy PCD (popularny to test Helixa) to kombinacja testu klasy 6 oraz bariery. Test umieszczamy w specjalnej tubie i sterylizujemy razem ze wsadem. Używając tego testu nie potrzebujemy dodatkowych testów do każdego pakietu.

Wszystkie testy i opakowania są wyrobami medycznymi, aby zostały dopuszczone do obrotu, muszą spełnić szereg norm.

Po zapakowaniu narzędzi, pakiety w autoklawie układamy zgodnie z zasadą folia-folia, papier-papier dość luźno, aby czynnik sterylizujący miał swobodną drogę przenikania.

Sterylne pakiety, w warunkach gabinetowych powinny być zamykane w szczelnym pudełku i chowane do szuflady. Dlaczego nie wystarczy sama szuflada? Ponieważ drobnoustroje, kurz, pyłki oraz skóra pacjenta osiadają na pakietach przy każdorazowym otwarciu szuflady, ryzyko zmniejszamy zamykając narzędzia w pudełku, Pudełko dezynfekujemy raz w tygodniu, przy okazji dezynfekcji gabinetu. Idealnym wyjściem byłoby przechowywanie narzędzi w strefie sterylnej, jednak takie rozwiązania możliwe są tylko w szpitalu.

Konserwacja autoklawu

Do sterylizacji, o ile producent nie zaleci inaczej, używamy wody destylowanej lub demineralizowanej, która nie spowoduje osiadania kamienia w urządzeniu. Raz w tygodniu dezynfekujemy komorę autoklawu płynem do dezynfekcji powierzchni.

Jak dokumentujemy?

Do zeszytu sterylizacji (może być to zwykły zeszyt w kratkę lub linie) lub książki sterylizacji (można takie kupić) wpisujemy datę, jakie narzędzia zostały wysterylizowane, wklejamy wydruk z autoklawu, wskaźnik testu oraz kto wykonał sterylizację. Oczywiście nie każdy sanepid wymaga tego samego, dlatego zaleca się stosowanie procedur lokalnego sanepidu.

Opracowała:

Monika Lipa
Technik Sterylizacji Medycznej
Wrocław, Bielawa

Źródła:

Sterylizacja Zasobów Medycznych, Jan Huys, Zakład Poligraficzny Moś i Łuczak sp. j., Poznań, 2009 r.
www.sterylizacja.org.pl
www.autoklaw.com.pl
www.steryl.cba.pl
www.semigat.pl
www.twojapodologia.pl/podologia/procedury-gabinecie-podologicznym

Wszelkie wątpliwości i pytania proszę kierować na adres: gabinet.monique@gmail.com