HYPERKERATOZY – budowa skóry, przyczyny rogowacenia – cz.1

8414

Budowa skóry

Skóra

jest największym narządem organizmu. Zbudowana jest z warstwy naskórka; skóry właściwej  i warstwy tkanki podskórnej.

Naskórek (epidermis)

jest wielowarstwową warstwą powierzchowną. Jej podstawowymi komórkami są keratynocyty. Powstają one w warstwie podstawnej naskórka  i wędrują do granicy warstwy ziarnistej i rogowej około 2 tygodnie. Keratynocyty przechodząc do warstw powierzchownych skóry dojrzewają – zmieniają kształt i budowę, spłaszczają się i tracą jądro komórkowe. W ten sposób powstają korneocyty (komórki warstwy rogowej). Ostateczne przemiany aż do złuszczenia w warstwie rogowej trwają kolejne 2 tygodnie. Pełny cykl odnowy naskórka  trwa zatem 1 miesiąc.

W stanach patologicznych z zaburzonym procesem keratynizacji dochodzi do przyspieszonej odnowy naskórka, przerostu warstwy rogowej  i nadprodukcji łuski (łuszczyca, rybia łuska, rogowacenie dłoni i stóp).

Także w wyniku wzmożonego przewlekłego ucisku i tarcia pojawiają się lokalne pogrubienia naskórka (modzele i odciski).

budowa skory-podologia-hyperkeratozy
Porównanie budowy skóry grubej i cienkiej (źródło: Wikipedia)

Skóra właściwa (dermis)

zbudowana jest z tkanki łącznej – proteoglikanów, fibroblastów, włókien kolagenowych i elastycznych.

Za wytrzymałość skóry odpowiadają  włókna kolagenowe. Jest to bardzo ważny element skóry zwłaszcza w obrębie podeszew stóp, narażonych na liczne urazy.

Włókna elastynowe nadają skórze giętkość  i sprężystość.

W skórze właściwej znajduje się głęboki splot naczyniowy, a na granicy skórno – naskórkowej  (głównie w brodawkach skórnych ) umiejscowiony jest powierzchowny splot drobnych naczyń tętniczo-żylnych. Naskórek nie jest unaczyniony – metabolizm w naskórku przebiega dzięki krążeniu limfy. W skórze znajdują się liczne receptory nerwowe oraz gruczoły potowe.

Tkanka podskórna zbudowana jest z luźnej tkanki łącznej i komórek tłuszczowych zgrupowanych w zraziki, tzw. adipocyty. Tkanka tłuszczowa to magazyn energii, chroni przed urazami niżej położone narządy oraz chroni przed utratą ciepła.

Troszkę o stopie

Stopy pełnią funkcję podporową. Przenoszony jest na nie zarówno ciężar ciała, jak i ciężar noszonych rzeczy.

Stopa jest wyposażona w bardzo sprawny układ kostno – więzadłowy, co zapewnia dobry rozkład sił działających na stopę. Należy jednak pamiętać, że dochodzi tu także do zmian w obrębie wszystkich warstw skóry podeszwy stopy.

Dlatego skóra w tej okolicy ciała musi mieć inną strukturę niż chociażby powłoka rąk, twarzy, czy nawet grzbietowej części stóp.

budowa skóry-podologia-hyperkeratozy
Żródło: https://twojapodologia.pl/artykuly-podologiczne/praca-konkursowa-deformacje-stop-hiperkeratozy-w-praktyce-podologicznej-karolina-szewczyk

Skóra stóp – cechy charakterystyczne:

• mocno rozbudowany naskórek, który rozrasta się pod wpływem czynników mechanicznych lub w przypadku deformacji kostnych i złego rozkładu sił na stopie. Warstwa rogowa pogrubia się, a czasami pogrubieniu ulega warstwa ziarnista. To jest przyczyna powstawania modzeli i odcisków;

• na podeszwie stopy nie ma równomiernego rozłożenia tkanki podskórnej: w okolicy sklepień fizjologicznych łuków, gdzie jest najmniejszy nacisk, tkanka podskórna jest najsłabiej rozwinięta; najgrubsza i jednocześnie specyficzna w budowie tkanka tłuszczowa jest umiejscowiona w punktach największego nacisku (guz piętowy oraz 1. i 5. głowa kości śródstopia). Każda komórka tłuszczowa w tej okolicy  posiada we wnętrzu liczne drobne kulki tłuszczowe, uniemożliwiające zgniatanie komórek w trakcie chodzenia;

• skóra stopy jest znacznie grubsza niż skóra w innych częściach ciała; osiąga grubość  4-5mm, gdy np. na powiekach jest to 0,5mm. Średnia grubość skóry to  ok. 2,5mm;

• bardzo liczne rozbudowane gruczoły potowe (ok. 300 000 na obu podeszwach) – gruczoły ekrynowe, pełniące rolę termoregulacyjną oraz poprawiające przyczepność;

• na podeszwach stóp nie ma gruczołów łojowych co także poprawia przyczepność do podłoża; brak wydzielania sebum, to także brak ochronnego płaszcza lipidowego – stąd potrzeba wykształcenia grubszego naskórka w tej okolicy;

• brak mieszków włosowych w części podeszwowej;

• obecność keratyny 9 – białka znajdującego się wokół ujść gruczołów potowych, wpływające prawdopodobnie za pogrubienie naskórka;

• odmienne ułożenie włókien kolagenowych i elastynowych: kolagen położony jest głębiej, a elastyna bardziej powierzchownie. Daje to lepszą ochronę skóry podeszwy podczas nacisku;

• bardzo liczne receptory nerwowe (termoreceptory, mechanoreceptory oraz nocyceptory)– umożliwienie szybkiego przekazu informacji o podłożu oraz o czynnikach niosących potencjalne ryzyko urazu;

• mocno rozbudowana sieć naczyń krwionośnych, sprzyjająca szybkiej regeneracji tkanek.

Prawidłowo przebiegający proces złuszczania i rogowacenia korneocytów, to ortokeratoaz.

Nadmierne rogowacenie warstwy rogowej – hyperkeratoza.

Jest to nieprawidłowe zagęszczenie  wierzchnich warstw naskórka, stanowiące naturalną reakcję ochronną organizmu.

PRZYCZYNY NADMIERNEGO ROGOWACENIA

• suchość skóry

• zachwianie równowagi hormonalnej organizmu (menopauza, zaburzenia wegetatywne)

• współistniejące choroby (reumatyzm, cukrzyca, zaburzenia pracy wątroby i nerek)

• infekcje grzybicze skóry oraz alergie skórne

• nadwaga

• niedobory witaminowe (głównie witaminy A)

• skłonności osobnicze i rodzinne

• nieodpowiednie obuwie (np. zbyt ciasne, ze sztywną twardą podeszwą)

• powodujące nadmierny ucisk oraz tarcie i podrażnienie skóry

• wady postawy

• deformacje w budowie stóp

• nieprawidłowa pielęgnacja

Przeczytaj część drugą …

Iga Misiak-Stodulska
Specjalistyczny Gabinet Kosmetyczno-Podologiczny
I-KOSMETYKA
www.ikosmetyka.eu

gabinet podologiczny w sieradzu