Problemy w podologii dziecięcej i gerentologicznej – Dzieci – cz. 1

7267

Podologia jest nauką zajmującą się problemami kończyn dolnych człowieka od urodzenia, aż do podeszłego wieku włącznie (szczególne miejsce zajmują tu stopy).

Na świecie podologia/podiatria, to dziedzina bardzo mocno osadzona w medycynie i z tego względu właśnie, w innych krajach zwykle jest zarezerwowana dla przedstawicieli zawodów medycznych.

W medycynie bez trudności znajdziemy specjalistę, który pomoże zniwelować lub usunąć dolegliwości związane chociażby z paluchem koślawym (popularnie nazywanym haluksem), czy też z płaskostopiem. Nie trzeba długo się zastanawiać i już wiemy, że odpowiednim adresem będzie gabinet lekarza ortopedy lub fizjoterapeuty.  Wrastający lub zdeformowany paznokieć skłania do wizyty u chirurga. Twarda, sucha i pękająca skóra oraz zmiany na stopach, to coś dla dermatologa.

Coraz liczniejsze problemy stóp w społeczeństwie oraz trudności z „dostaniem się” do lekarza albo wręcz obawa przed wizytą u niego, wymusiły stworzenie miejsca, gdzie niektóre z patologii mogą być rozpoznane, zmniejszone lub usunięte w sposób nieinwazyjny i niewymagający złożonych procedur medycznych. Poza tym jest wiele dolegliwości, z którymi klienci nie mieli się do kogo udać. Przykładem są szponowate paznokcie, paznokcie pogrubiałe lub zbyt długie, bóle w okolicy paznokci/stóp bez jednoznacznych objawów chorobowych. Trudno sobie także wyobrazić, że pielęgniarka, czy lekarz skracają paznokcie lub po prostu dbają o stopy pacjenta leżącego w szpitalu.

W Polsce podologia jest dziedziną ciągle rozwijającą się. Z roku na rok pojawia się coraz więcej gabinetów świadczących usługi z zakresy podologii. Wiele z nich powstało na bazie placówek kosmetycznych / kosmetologicznych. Można tu zaryzykować stwierdzenie, iż polska podologia wzięła swe początki z klasycznej pielęgnacji stóp.  To właśnie technicy usług kosmetycznych i kosmetolodzy widząc zapotrzebowanie na wspomniane usługi, rozwinęli zakres swoich działalności o specjalistyczną pielęgnację stóp lub wręcz skupili się tylko na niej, rezygnując z typowej kosmetyki pielęgnacyjno-upiększającej.

W Polsce nie mamy jeszcze usankcjonowanej prawnie sytuacji podologii, co skłania specjalistów pielęgnacji stóp do konieczności działania w zakresie zdecydowanie bardziej okrojonym niż odbywa się to w innych krajach, mających jasne przepisy w tej dziedzinie.

Przedstawiając problemy podologiczne najmłodszych i najstarszych klientów zostaną przedstawione dolegliwości najczęstsze, a jednocześnie takie, których terapią może zająć się polski specjalista pielęgnacji stóp. Należy tu pamiętać, że działania podologiczne nie mogą prowadzić do  naruszenia ciągłości powłok skórnych. Bardzo ważne jest także, by nie wchodzić w kompetencje innych grup zawodowych (lekarzy, fizjoterapeutów, techników ortopedii itp.).


Szeroko pojęta współpraca – TAK!

Przejmowanie obowiązków zawodów medycznych – NIE !


DZIECI

Wielu rodziców, odkrywając niepokojące zmiany na stopach swoich dzieci  może szukać pomocy właśnie u podologa. Do grupy najliczniejszej można zaliczyć takie patologie, jak brodawki wirusowe, czy wrastające paznokcie. Częstymi gośćmi w naszych gabinetach są również dzieci ze zmianami pourazowymi paznokci: krwiaki podpaznokciowe, ubytki lub deformacje płytki paznokciowej. W młodym wieku rzadko stwierdza się przypadki grzybicy. Jest to uwarunkowane szybkim odrostem płytki paznokciowej, co właściwie uniemożliwia enzymom grzybów chorobotwórczych zniszczenie keratyny paznokcia, a tym samym rozwój choroby. Wyjątek mogą stanowić mali klienci o szczególnie obniżonej odporności, czy też poddawani przewlekłej antybiotykoterapii. W tym miejscu trzeba jednak pamiętać, że  leczenie grzybic jest domeną lekarzy. Nadmierne rogowacenie naskórka na stopach, takie jak odciski i modzele, należy do rzadkich przypadków wśród dzieci. Jeśli się pojawiają, są następstwem  braku korekcji wad postawy, w tym stóp. Sporadyczne występowanie niektórych jednostek chorobowych oraz  fakt, że podlegają one diagnozowaniu i leczeniu w gabinetach lekarskich  nie zwalnia podologa z obowiązku posiadania i pogłębiania wiedzy z zakresu tych chorób. Umożliwia to wczesne ich wykrywanie i kierowanie klientów do odpowiednich specjalistów.

Brodawki wirusowe (zwane kurzajkami)

są schorzeniem wywoływanym przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV – Human Papilloma Virus). Jest bardzo wiele typów tego wirusa, lecz nieliczne z nich  (HPV 1, HPV 2, HPV 3, HPV 4, HPV 7) wywołują interesujące nas w tym miejscu  zmiany. Zazwyczaj  rozwijają się brodawki zwykłe (HPV 1 i HPV 2), brodawki stóp mozaikowe i typu myrmecia (HPV1).  Do zakażenia może dojść na skutek bezpośredniego kontaktu: skóra do skóry, dotykanie przedmiotów, na których mogą znajdować się wirusy (np. skórzane obicia), noszenie zakażonego obuwia (zwłaszcza na gołe stopy), korzystanie z miejsc o podwyższonym ryzyku bez obuwia ochronnego (baseny, sauny, szatnie sportowe, hotele). Kurzajki mogą pojawić się właściwie na każdej części ciała. Występują na dłoniach, stopach, a nawet na skórze twarzy. W gabinetach podologicznych najczęściej można spotkać klientów ze zmianami rozwijającymi się na grzbiecie i podeszwie stopy oraz na palcach, w tym około- i podpaznokciowe.

podologia sieradz
Fot.1 Brodawki zwykłe na palcach rąk

Brodawki myrmecia zazwyczaj występują na podeszwie stopy. Mają charakter pojedynczych (czasem nielicznych) grudek, powiększających się i dających często dość bolesne dolegliwości ze względu na głęboką penetrację skóry. Bardzo często tego typu zmiany są błędnie uznawane za odciski.

RÓŻNICOWANIE ODCISKÓW I BRODAWEK WIRUSOWYCH

ODCISK BRODAWKA WIRUSOWA
Gładka powierzchnia Powierzchnia szorstka – brodawkująca
Lokalizacja w punktach podparcia Lokalizacja dowolna
Bolesność uciskowa Bolesność uciskowa
Brak krwawienia podczas usuwania Krwawienie przy małych urazach
Jednolita powierzchnia Często widoczne czarne punkty – powierzchnia mozaikowa
Brak objawu Koebnera Dodatni objaw Koebnera
Nie występują u dzieci Często występują u dzieci

Dr n.med. Danuta Nowicka ”Dermatologia. Ilustrowany podręcznik dla kosmetologów”, Wrocław 2014

podologia sieradz
Fot.3 Brodawka wirusowa typu myrmecia na podeszwie stopy lewej.
podolog w sieradzu
Fot.4 Rozsiane brodawki wirusowe na podeszwowej powierzchni palców stopy prawej.
podolog w sieradzu
Fot. 5 Brodawka wirusowa w trakcie terapii.
podolog w sieradzu
Fot.6 Brodawka wirusowa w przyśrodkowym wale paznokciowym palca IV stopy lewej

Brodawki mozaikowe przypominają wyglądem układ mozaiki. Są to płytkie zmiany grudkowe, występujące w skupiskach.

podolog w sieradzu
Fot.7 Brodawki mozaikowe w trakcie terapii
podolog w sieradzu
Fot.8 Brodawki mozaikowe.

Pełnoobjawową postać brodawki zauważa się po kilku tygodniach od zakażenia. Należy tu pamiętać, że im później podejmie się terapię, tym dłużej może ona trwać. Uciążliwość postępowania wiąże się z trudnością aplikacji czynnika terapeutycznego w głąb zmienionego naskórka.

Metody leczenia brodawek wirusowych:

  • farmakologiczne (leki złuszczające, przeciwwirusowe, leki stymulujące odporność);
  • krioterapia (wymrażanie podtlenkiem azotu) (7);
  • laseroterapia (laser CO2);
  • elektrokoagulacja;
  • leczenie chirurgiczne (łyżeczkowanie).

Większość z wymienionych metod jest zarezerwowana do zastosowania/zalecenia przez lekarzy. W gabinetach specjalistycznej pielęgnacji stóp dopuszczalne jest oczyszczenie okolicy zmienionej chorobowo ze zrogowaceń oraz zastosowanie ogólnodostępnych preparatów (np. z kwasem monochlorooctowym, czy kwasem mlekowym i salicylowym).  Podejmując współpracę z lekarzem specjalistą, podolog działając na zlecenie i pod nadzorem lekarza, może zastosować  bardziej złożoną terapię.

Każda z wymienionych metod leczenia ma na celu wywołanie tzw.  kontrolowanego stanu zapalnego. To z kolei może powodować nasilenie dolegliwości bólowych. Dla poprawy komfortu klienta podolog wykonuje różnego rodzaju odciążenia dostosowane do potrzeb klienta i lokalizacji brodawek. W następstwie zastosowanej terapii dochodzi do powstania martwicy skóry w miejscu występowania kurzajki. Kolejnym etapem jest  usunięcie martwej warstwy  naskórka. W przypadku zmian powierzchownych, leczenie  uznaje się za skuteczne w momencie zaobserwowania odbudowy linii papilarnych w okolicy występowania  brodawki. Powikłaniem terapii może być wytworzenie się blizn. Są one następstwem usuwania głębokich, rozległych brodawek. Terapię można zakończyć w momencie stwierdzenia braku wykwitów patologicznych na powierzchni skóry.

podolog sieradz
Fot.9 Jeden z etapów przygotowania opatrunku odciążającego w trakcie terapii brodawki wirusowej na pięcie stopy lewej.

Nie wszystkie z wymienionych terapii można zastosować u każdego klienta. Dobór metody postępowania także uzależniony jest od wieku.  Mali klienci wymagają szczególnego traktowania. Obawa przed nieznanym oraz strach przed bólem mogą utrudniać współpracę i prawidłowe przeprowadzenie leczenia. Z tego właśnie powodu czasem warto rozważyć wybór metody mniej inwazyjnej, lecz jednocześnie długotrwałej. Pomocne są w takich przypadkach łagodnie działające preparaty na bazie kwasu salicylowego i mlekowego (dostępne bez recepty) lub fluorouracylu (wyłącznie na zlecenie lekarza).

Wrastające paznokcie

O wrastających paznokciach Ungius incarnatus, Onychocryptosis mówimy, gdy pacjent zaczyna zgłaszać dolegliwości bólowe w obrębie wałów paznokciowych (najczęściej stan ten dotyczy pierwszego palca stopy). Z czasem pojawiają się kolejne objawy typowe dla stanu zapalnego: obrzęk i wzmożone ucieplenie okolicznych tkanek (po stronie wrastania paznokcia) oraz wysięk surowiczy lub ropny (przy współistniejącym zakażeniu bakteryjnym). Naturalną reakcją obronną skóry w takiej sytuacji jest także rozwój ziarniny – Caro luxurians (hipergranulacja).

Jest wiele czynników predysponujących lub powodujących wrastanie paznokci u dzieci.

Czynniki pierwotne:

  • wiotkość i kruchość płytki paznokciowej;
  • predyspozycje rodzinne;
  • nadpotliwość i maceracja naskórka;
  • nieprawidłowości w budowie stóp i wady postawy;
  • przerost wałów paznokciowych;

Czynniki wtórne:

  • nieprawidłowe skracanie paznokci (pozostawianie ostrych lub wystających kątów paznokci, głębokie wycinanie boków paznokci);
  • nieprawidłowe obuwie i odzież (ciasne skarpetki lub rajstopy);
  • nadwaga.

W zależności od kolejno pojawiających się objawów wyróżniamy (klasyfikacja wg Scholza) (4):

1A jednostronne wrastanie płytki paznokciowej, nie dające widocznego stanu zapalnego; pacjent skarży się z powodu bólu po stronie wrastania;

1B obustronne wrastanie płytki paznokciowej, bez widocznego stanu zapalnego; bolesność obustronna;

2A jednostronne wrastanie płytki paznokciowej ze stanem zapalnym wału paznokciowego          (Paronychia);

2B obustronne wrastanie paznokcia z paronychią;

3A jednostronne wrastanie płytki paznokciowej z paronychią i wysiękiem ropnym;

3B obustronne wrastanie płytki paznokciowej z paronychią i wysiękiem ropnym z obu wałów paznokciowych;

4A jednostronne wrastanie płytki paznokciowej z paronychią, wybujałą ziarniną i nasiloną bolesnością;

4B obustronne wrastanie paznokcia z zapaleniem wałów paznokciowych, ziarniną i nasiloną bolesnością;

5A stan po chirurgicznym leczeniu wrastającego paznokcia z ponownym pojawieniem się objawów wrastania;

5B stan po chirurgicznym leczeniu wrastającego paznokcia z ponownym występowaniem nasilonej bolesności na skutek niekompletnego usunięcia macierzy i wrastania pozostawionego fragmentu paznokcia.

Postępowanie w przypadku wrastania paznokcia jest uzależnione od stopnia zaawansowania, stanu płytki paznokciowej i okolicznych tkanek, a także woli współpracy (stosowania się do zaleceń specjalisty) oraz wieku i oczekiwań pacjenta (i/lub rodziców bądź opiekunów prawnych). Przez wiele lat najbardziej popularną, lecz niekoniecznie skuteczną metodą była interwencja chirurgiczna. W znieczuleniu miejscowym usuwano całą płytkę paznokciową. Obecnie odchodzi się od tego rozwiązania, zastępując to resekcją klinową paznokcia, polegającą na bocznym wycięciu części wrastającego paznokcia. Tego typu zabiegi zawsze wymagają rekonwalescencji i wiążą się często z absencją w szkole. Niestety żadna z  wymienionych metod nie daje gwarancji sukcesu. Co więcej, obserwuje się bardzo liczne nawroty wrastania paznokci.

Alternatywą dla działań lekarskich są terapie podologiczne. Zwłaszcza dla najmłodszych klientów ważna jest możliwość wyboru jak najmniej inwazyjnego postępowania.  Zaliczymy do niego przede wszystkim tamponady i klamry ortonyksyjne. Paznokcie niemowląt i dzieci młodszych charakteryzują się szybkim wzrostem oraz dużą wiotkością i podatnością na uszkodzenia. Dlatego w ich przypadku sprawdzają się same tamponady, czyli opatrunki umieszczane w przestrzeniach pomiędzy skórą a paznokciem po stronie wrastania. Pozwala to kontrolować wzrost paznokcia, uniemożliwiając mu jednocześnie drażnienie wału paznokciowego.

gainet podologiczny w sieradzu
Fot.10 Wrastanie paznokcia obustronne z paronychią i hipergranulacją.
gabinet podologiczny w sieradzu
Fot.11 Wrastanie paznokcia jednostronne z zapaleniem wału paznokciowego.
gabinet podologiczny w sieradzu
Fot.12 Stan po chirurgicznym leczeniu wrastającego paznokcia z nawrotem dolegliwości.
gabinet podologiczny w sieradzu
Fot.13 Wrastanie paznokcia u niemowlęcia.
wrastajacy paznokiec sieradz
Fot.14 Tamponada wałów paznokciowych u niemowlęcia.
wrastający paznokieć sierdz
Fot.15 Tamponada wałów paznokciowych u niemowlęcia.

Ze względu na zdecydowanie lepiej rozwinięty aparat paznokciowy u dzieci starszych i młodzieży bardzo dobre efekty przynosi zastosowanie klamer ortonyksyjnych. Wykorzystuje się tu najczęściej klamry jedno- dwu- lub trzyczęściowe (klamry drutowe lub specjalne paski powlekane złotem) o różnej grubości w zależności od struktury paznokcia. Tego typu postępowanie można wdrożyć nawet przy rozwiniętym stanie zapalnym oraz wysięku. Pozwala to na szybsze osiągnięcie oczekiwanego efektu. Klamrami bowiem zmieniamy tor wzrostu paznokcia, unosząc nieco jego boki. Stwarza to warunki do prawidłowego gojenia się podrażnionej skóry. Przy minimalnym wrastaniu 1A, 1B lub dla podtrzymania efektu po zakończeniu terapii klamrami, zaproponować można np. klejone „klamry” plastikowe.

Przeciwwskazaniami do wykorzystania jakichkolwiek klamer są:

  • kruche paznokcie;
  • głęboka onycholiza;
  • brak wzrostu paznokcia;
  • brak współpracy z pacjentem (i/lub rodzicami/opiekunami prawnymi pacjenta);
  • nierealne oczekiwania pacjenta (i/lub rodziców/opiekunów prawnych pacjenta);

Niezależnie od rodzaju zastosowanej klamry zawsze konieczne jest systematyczne wykonywanie tamponad z dodatkiem dostępnych na rynku preparatów dezynfekujących skórę oraz lawaseptyków. Dobór właściwego produktu leczniczego musi uwzględniać wskazania, przeciwwskazania oraz potencjalne interakcje z innymi stosowanymi aktualnie lekami, czy kosmetykami.

wrastajacy paznokiec sieradz
Fot.16 Klamra ortonyksyjna Fraser’a
wrastanie paznokcia sieradz
Fot.17 Stan po chirurgicznym leczeniu wrastającego paznokcia. Wrastanie 5B
wrastajacy paznokiec sieradz
Fot.18 Wrastanie paznokcia jednostronne, z rozwijającym się zapaleniem wału paznokciowego bocznego u niemowlęcia.

Deformacje i ubytki płytki paznokciowej

u dzieci najczęściej wynikają z licznych mniej lub bardziej uświadomionych urazów, powstających w czasie nauki chodzenia oraz z dużej aktywności ruchowej w późniejszych okresach życia. Inną przyczyną mogą być uwarunkowania genetyczne, patologie w budowie stóp, wady postawy, niewłaściwe obuwie, czy zabiegi chirurgiczne. Opisywane zmiany w strukturze i wyglądzie paznokcia  wiążą się z trwałym uszkodzeniem i/lub niedokrwieniem macierzy paznokcia. O ile z ubytkami płytki paznokciowej można sobie w prosty sposób poradzić, proponując tymczasową rekonstrukcję (protetyka paznokcia), o tyle trudniej jest z deformacjami. Plan działania zawsze jest uzależniony od przyczyn i stanu paznokci oraz wieku i oczekiwań klienta (i/lub jego bliskich). Rzadko jednak proponuje się rekonstrukcję płytki paznokciowej u małych dzieci, o ile nie zależy nam na zabezpieczeniu obnażonego łożyska przed ewentualnymi urazami.

wrastanie paznokcia sieradz
Fot.20 Paznokieć pierwszego palca stopy lewej u 4-letniego chłopca zdeformowany po urazie (małe prawdopodobieństwo, że odrośnie prawidłowa płytka paznokciowa).
wrastajacy paznokiec w sieradzu
Fot.21 Deformacja, oddzielenie, nadmierne rogowacenie podpaznokciowe po zabiegu operacyjnego usunięcia dodatkowej kości w paluchu u 3-letniego dziecka.

przeczytaj część drugą

Iga Misiak-Stodulska
Specjalistyczny Gabinet Kosmetyczno-Podologiczny
I-KOSMETYKA
www.ikosmetyka.eu
Sieradz

ikosmetyka poziom pełna

Chcesz zamieścić swój artykuł ?

ZADZWOŃ !!!

tel. 605 780 801

lub pisz na adres:

kontakt@twojapodologia.pl

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj