W walce z hiperkeratozą skóry stóp niezwykle ważna jest kompleksowość postępowania. Oprócz niezbędnej opieki podologicznej i codziennej odpowiedniej higieny, konieczne jest uderzenie w istotę problemu, a mianowicie zdiagnozowanie zaburzenia biomechanicznego leżącego u podstaw hiperreaktywności skóry stopy na naciski zewnętrzne. Literatura światowa bogata jest obecnie w doniesienia o skuteczności różnego rodzaju odciążeń. Producenci prześcigają się w wymyślaniu nowych materiałów i kształtów tych pomocy, dopasowanych do kondycji skóry i miejsca przeznaczenia. Choć niewątpliwie mają one znaczący wpływ na zmniejszenie rogowacenia naskórka, to jest to tylko rozwiązanie tymczasowe.
Badanie stóp
- badanie kinematyczne obejmujące oglądanie,
- testy kliniczne,
- badanie na podoskopie
- badania komputerowe np. na platformie pedobarograficznej.
Oglądanie zaczyna się od momentu wejścia pacjenta do gabinetu. Oceniamy sposób poruszania się oraz stawiania stóp przez pacjenta. Warto również ocenić obuwie, jego deformacje, w których miejscach ściera się podeszwa. Następnie poddajemy ocenie widoczne deformacje stopy, zgrubienia naskórka oraz to, w jaki sposób przebiega oś kończyny dolnej w staniu i chodzie. Wprawne oko bez trudu jest w stanie ocenić zaburzenia dotyczące nie tylko samego stawu skokowego, kolanowego czy biodrowego, ale również niestabilność stopy w obrębie stawów stępu. Do oglądania można zaliczyć również badanie na podoskopie, kiedy to oceniamy wzór obciążenia stopy i procent powierzchni podparcia, a także rotacje odcinkowe kończyny i zaburzenia jej osiowania.
Całości badania dopełniają testy kliniczne i bezpośrednie prowokacje bólowe pozwalające na zróżnicowanie jednostki chorobowej pacjenta. Dolegliwości bólowe w obrębie stopy będą skłaniać pacjenta do odciążania danego miejsca, czego efektem jest zaburzenie chodu i zmiana sił oddziałujących na stopę. Dla przykładu pacjent z paluchem sztywnym, czy koślawym będzie uciekał od bólu na krawędź boczną stopy, a pacjenci ze skróconym ścięgnem Achillesa chętniej będą chodzić na palcach, obciążając głowy kości śródstopia.
Wkładki
Po określeniu źródła problemu i wynikających z niego kompensacji, z powodzeniem można wykonać skuteczne, przywracające naturalną biomechanikę wkładki.
Sama wkładka powinna spełniać dwa zadania:
- odciążać stopę
- korygować chód
Korekcja stopy objętej hiperkeratozą …
Omawiając temat wkładek w leczeniu hiperkeratozy nie sposób jest nie poruszyć tematu obuwia. Siły ścierające i siły nacisku oddziałujące na stopę mogą być spowodowane nie tylko złą biomechaniką chodu, ale – co wydaje się nawet bardziej oczywiste – źle dobranym obuwiem. Aby uchronić się przed przykrymi skutkami noszenia źle dobranego obuwia ważne jest, by buty posiadały odpowiednią tęgość względem stopy (nie były za ciasne) i miały amortyzowaną podeszwę. Wysokie obcasy i zwężające się noski również nie służą stopie, powodując dodatkowe podrażnienie struktur miękkich stopy oraz jej deformacje, które ostatecznie będą skutkowały zwiększeniem grubości naskórka w celach ochronnych.
Jaki powinien być dobry but?
Dobry but powinien mieć odpowiednią długość oraz tęgość, stabilny zapiętek (ale nie sztywny), dobrą amortyzowaną podeszwę (szczególnie w obrębie pięty) i brak wyczuwalnych przeszyć wewnątrz buta. Aby określić długość i tęgość buta najlepiej poprosić kogoś o pomoc w obrysowaniu kształtu obu stóp w pozycji stojącej. U dorosłej osoby do długości dłuższej stopy dodajemy 5-7 mm do butów z zakrytym noskiem, a do butów z otwartym 3-5 mm i z tą pomocą uzyskujemy najwłaściwszą dla nas długość buta. Następnie wycinamy obrys stopy. Z tym obrysem można iść do sklepu i spróbować umieścić go w docelowym bucie. Jeżeli się zmieści i nie zagnie – mamy but idealny. Oczywiście, jeżeli nie ma większych problemów w obrębie stopy, but może być nieco mniejszy w tęgości, szczególnie jeżeli jest zrobiony z miękkich i rozciągliwych materiałów.
Planując użytkowanie wkładki, trzeba pamiętać, że nawet cienka dwumilimetrowa wkładka zmniejsza nam obwód wewnątrz buta aż o 6 mm, czyli o całą jedną tęgość. Dobrze jest więc wybierać buty z wyjmowaną oryginalna wkładką lub o jedną tęgość większe.
mgr Kaja Nowicka
fizjoterapeuta
indywidualny dobór wkładek ortopedycznych
Poradnia Chorób Stopy
www.poradniastopy.pl
Warszawa, Gdańsk, Katowice