Choroby paznokci stóp to częsty problem dotyczący pacjentów w różnych grupach wiekowych. Na pojawienie się zmian w obrębie aparatu paznokciowego wpływa wiele czynników, w tym między innymi zakażenia, choroby ogólnoustrojowe, choroby skóry, urazy mechaniczne, substancje chemiczne, stan odżywienia. Mogą one powodować zarówno zmiany strukturalne jak i zmiany zabarwienia płytek paznokciowych, powodując istotne defekty estetyczne.
Do najczęstszych chorób w obrębie paznokci stóp należą nadkażenia grzybicze. Grzybica paznokci (onychomikoza) spowodowana jest przez grzyby chorobotwórcze, najczęściej dermatofity (m.in. Trichifytum rubrum, Trychophyton mentagrophytes v. interdigitale), rzadziej grzyby drożdżopodobne z rodzaju Candida. Miejscem wniknięcia patogenów jest zazwyczaj okolica wolnego brzegu paznokcia lub wały boczne. Częstość zachorowania na grzybicę wzrasta wraz z wiekiem, a do czynników ryzyka zalicza się cukrzycę, urazy mechaniczne, współistniejące choroby skóry oraz niedobory immunologiczne. Manifestacje kliniczne grzybicy paznokci obejmują zażółcenie lub zbielenie (leukonychia) płytki paznokciowej, nadmierne rogowacenie (hiperkeratoza,) oddzielenie się płytki paznokciowej od łożyska (onycholiza), pogrubienie paznokcia. Osłabienie paznokci w przebiegu grzybicy może skutkować kruszniem, dystrofią i odpadnięciem płytki paznokciowej. W celu potwierdzenia zakażenia konieczne jest wykonanie badania mykologicznego wyskrobin spod płytki paznokciowej.
W leczeniu najskuteczniejsza jest terapia doustnymi lekami przeciwgrzybiczych. Konieczna jest również odpowiednia pielęgnacja preparatami o działaniu antygrzybiczym i antybakteryjnym np. tynkturą SILVER BOOSTER z mikrosrebrem (portfolio PHARM FOOT) oraz systematycznie oczyszczanie płytki paznokciowej z nadmiaru zrogowaceń. Zabiegi te sprzyjają prawidłowemu odrostowi płytki paznokciowej.
Zmiany aparatu paznokciowego wywołują także choroby dermatologiczne, takie jakie jak łuszczyca czy liszaj płaski. Do objawów łuszczycy paznokci należy charakterystyczne naparstkowanie (drobne, punkcikowate zagłębienia), tzw. plamy olejowe (żółto zabarwione plamy w obrębie płytki paznokciowej), drobne wybroczyn krwawe, hiperkeratoza podpaznokciowa, onycholiza, leukonychia. Paznokcie w przebiegu łuszczycy są często zgrubiałe, matowe i kruche. W liszaju płaskim paznokci obserwuje się podłużne pobruzdowania, pęknięcia i zagłębienia oraz ścieńczenie płytki paznokciowej.
Do innych, częstych przypadłości paznokci stóp należą urazy mechaniczne oraz wrastające paznokcie. Urazy mechaniczne mogą prowadzić do powstania krwiaków podpaznokciowych, trwałych zaburzeń strukturalnych płytek paznokciowych oraz zaburzeń ich wzrostu. Do objawów może dochodzić zarówno w wyniku jednorazowego urazu, jak i powtarzających się, przewlekłych urazów np. na skutek noszenia zbyt ciasnego obuwia. Cechą charakterystyczną krwiaków podpaznokciowych jest ich powolne zrastanie wraz ze wzrostem paznokcia. Urazy mechaniczne mogą prowadzić również do onychloizy paznokci, wówczas niezbędne jest oczyszczenie płytki paznokcia i zastosowanie odpowiedniego preparatu regenerującego łożysko i pozwalającego na odbudowę zdrowej płytki paznokcia. Dobrze sprawdzi się preparat z zawartością colostrum, np. onyPLASMA w terapii skojarzonej z serum kolagenowym COLAGEN POWER marki PHARM FOOT. Inaczej to wygląda w przypadku czerniaków podpaznokciowych, gdzie zmiana z reguły pod postacią licznych asymetrycznych prążków zlewających się w ciemną plamę, nie zrasta wraz z płytką, a wręcz przeciwnie rośnie w kierunku dystalnym. W takim przypadku należy natychmiast udać się do dermatologa.
Nieprawidłowe obcinanie paznokci (zbyt głębokie wycinanie bocznych krawędzi płytki) oraz nieodpowiednie obuwie może prowadzić do wrastania płytek paznokciowych. Najczęściej dotyczy paznokcia palucha. Płytka paznokciowa wsuwa się w boczne wały paznokciowe powodując stan zapalny, rozrost ziarniny i dolegliwości bólowe. Zaawansowany stan wymaga niekiedy leczenia chirurgicznego. Istotne są działania profilaktyczne, do których należy prawidłowa higiena i obcinanie paznokci (bez wycinania kątów paznokcia), odpowiednio dobrane obuwie oraz pielęgnacja środkami zmiękczającymi płytkę paznokciową (np. preparatami z mocznikiem, POINT SOTENER marki PHARM FOOT).
Prof. nadzw. dr hab. nauk med. Irena Walecka
Profesor nadzw. dr hab. n. med. Irena Walecka – absolwentka Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie, posiada specjalizację z zakresu: dermatologii i wenerologii, balneologii i medycyny fizykalnej oraz zdrowia publicznego.
Pełni funkcję Kierownika Kliniki Dermatologii CMKP w CSK MSW w Warszawie.
Prof. Irena Walecka kierowała zespołem specjalistów, odpowiadających za stworzenie receptur dermokosmetyków Pharm Foot oraz programów szkoleniowych z zakresu pedicure’u kosmetycznego i podologicznego.
