cz. 2 – SENIORZY

Drugą opisywaną grupą pacjentów podologicznych są seniorzy. Z racji wieku należy zwrócić uwagę na zdecydowanie liczniejsze dolegliwości i patologie.

… przeczytaj część pierwszą …

Starzenie się jest postępującym procesem, któremu podlegają wszystkie organizmy. Z wiekiem następuje stopniowe  spowalnianie metabolizmu. Z biegiem lat dochodzi do zaburzenia krążenia obwodowego (miażdżyca tętnic kończyn). Pogarsza się odżywienie tkanek. Zwiększa się także podatność na urazy i infekcje, jak również szkodliwe działanie czynników zewnętrznych, takich jak: przyspieszające starzenie promieniowanie UV, niewłaściwa lub wręcz brak pielęgnacji. Rozwijają się schorzenia ogólne wymagające podaży leków, a to wszystko razem wyraźnie zmienia wygląd oraz stan skóry oraz jej przydatków.

W wyniku postępującego starzenia zmienia się budowa skóry i paznokci. W płytkach paznokciowych jest obecna większa ilość wapnia, a zmniejsza się zawartość żelaza. Tempo wzrostu paznokci zmniejsza się (średnio o około 0,5% rocznie). Paznokcie stóp stają się grubsze, twardsze, szorstkie (trachyonychia); obłączek może zaniknąć całkowicie. Zmienia się ich barwa. Mogą być: zbielone (leukonychia punktowa, poprzeczna lub podłużna), zażółcone lub nawet brązowe, bądź szare. W związku ze stopniowym zanikiem kolagenu może rozwinąć się obraz tzw. paznokci neapolitańskich (brak lunuli, białe zabarwienie proksymalnej części płytki, zmatowienie i brak przejrzystości jej dystalnej części).

Z czasem widoczne jest zmniejszenie wypukłości podłużnej, przy równoczesnym powiększeniu wypukłości poprzecznej. Paznokcie mogą przybrać kształt wklęsły, przypominający łyżeczkę (koilonychia), płaski (platonychia) lub rurkowaty (pincer nails). Na powierzchni płytki paznokciowej mogą  się pojawiać: podłużne bruzdy (onychorrhexis), linie Beau (jednolite rowki przebiegające poprzecznie, równolegle do siebie), bądź liczne drobne wgłębienia (paznokcie naparstkowate), czy rozpadliny. U osób w podeszłym wieku łatwo dochodzi do uszkodzeń mechanicznych w bardzo nietypowych miejscach, np. w połowie paznokcia.

Ze względu na pogarszające się krążenie oraz często współistniejące schorzenia ogólne możemy mieć do czynienia z następującymi typami paznokci:

• paznokcie Terry’ego – różowe w części dystalnej, lecz białe w okolicy bliższego wału paznokciowego (zaburzenia odżywiania, marskość wątroby, zaburzenia układu krążenia, cukrzyca);
• paznokcie Lindsay (paznokcie „pół na pół”) – matowe proksymalnie , zbrązowione dystalnie (zaburzenia pracy nerek);
• pasma Muehrckego – wąskie białe równoległe do obłączka pasma (niedożywienie, niedobory białek, cynku, schorzenia nerek, w przebiegu chemioterapii).

Inne nieprawidłowości w obrębie paznokci ściśle wiążą się dodatkowo z urazami (w tym także mikrourazami). Niewłaściwe obuwie  zazwyczaj powoduje: przerost płytki paznokciowej (onychauxis), wrastanie lub wkręcanie się, szponowatość (onychogryphosis), tworzenie się rogu i krwiaków podpaznokciowych i/lub hiperkeratoz (także pod- i okołopaznokciowych) wraz z ubytkiem (onychophosis) i oddzieleniem się płytki (onycholiza).

Problemy podologiczne osób w podeszłym wieku obejmują także zmiany w skórze. Wspomniane zaburzenia ukrwienia i tym samym odżywienia tkanek prowadzą między innymi do zaniku wyściółki tłuszczowej. Powoduje to zwiększone ryzyko tworzenia się punktów nadmiernego rogowacenia naskórka (hiperkeratosis) w miejscach szczególnie narażonych na wzmożone tarcie i ucisk. Tak więc pojawiają się odciski (clavus) i modzele (callus) na podeszwach stóp oraz palcach.

Przyczyny nadmiernego rogowacenia skóry stóp:

• suchość skóry
• zachwianie równowagi hormonalnej organizmu (menopauza, zaburzenia wegetatywne)
• współistniejące choroby (reumatyzm, cukrzyca, zaburzenia pracy wątroby i nerek)
• infekcje grzybicze skóry oraz alergie skórne
• nadwaga
• niedobory witaminowe (głównie witaminy A)
• skłonności osobnicze i rodzinne
• nieodpowiednie obuwie (np. zbyt ciasne, ze sztywną twardą podeszwą) powodujące nadmierny ucisk oraz tarcie i podrażnienie skóry
• wady postawy
• deformacje w budowie stóp
• niewłaściwa pielęgnacja
• nadmierna potliwość stóp

Odciski

są zmianami będącymi reakcją obronną skóry na bodźce zewnętrzne. Powstają na skutek nadmiernego wytwarzania  komórek warstwy rogowej naskórka. Powstaje bariera uniemożliwiająca fizjologiczną migrację nowych komórek. Dochodzi do pozostawania korneocytów w niższych warstwach skóry.

Odciski są wyniosłymi zgrubieniami naskórka o kształcie okrągłym, podłużnym lub nieregularnym.

Cechą wyróżniającą odciski jest obecność rdzenia, czyli twardego czopu rogowego, zlokalizowanego najczęściej centralnie. Trzpień odcisku często sięgając  głęboko, drażni zakończenia nerwowe dając uczucie bólu.

Rodzaje odcisków:

Clavus durus (Cd) – zbudowany jest ze zwartej i twardej masy ułożonej warstwowo (nawet do 200 warstw).

Fot.30 Odcisk twardy na na wysokości buniona na przyśrodkowej powierzchni stawu śródstopno-paliczkowego pierwszej kości śródstopia.

Clavus mollis (Cm) – to inaczej odcisk miękki.

Clavus vascularis (Cv) – to odcisk z zawartością drobnych naczyń krwionośnych.

Clavus neurovascularis (Cnv) – odcisk nerwowo – naczyniowy (zawiera w sobie zakończenia włókien nerwowych i drobnych naczyń krwionośnych.

Clavus neurofibrosis (Cnf) – odcisk nerwowo – włóknisty.

Clavus papilaris (Cp) – to odcisk brodawkowy. Często się powtarza.

Clavi miliares (Cmil) – odciski mnogie.

Modzele

Modzel jest zmianą skórną powstająca, podobnie jak odcisk, na skutek permanentnego tarcia i ucisku w okolicach wyniosłości kostnych. Ma on stałą i spójną konsystencję, barwę żółtawą i przerośnięte linie papilarne, nie ma rdzenia (jak odcisk), choć może w nim być zlokalizowany odcisk. W tym przypadku rogowacenie formuje warstwy (najmniejsze są warstwy powierzchowne, a najbardziej rozległe są warstwy głębsze).

Dolegliwości bólowe mogą pojawiać się w czasie chodzenia i wiążą się z uciskiem niżej leżących unerwionych struktur. Ból bywa także następstwem pękania modzela.

Nadmierne rogowacenie i zespół pękających pięt jest kolejną dolegliwością, z którą borykają się seniorzy.

Przerośnięta żółto-szara warstwa rogowa pięt jest zazwyczaj sucha, łuszczy się i często pęka. Pęknięcia mogą być rysami, szczelinami, bądź nawet głębokimi rozpadlinami w  suchym przerosłym naskórku.

Metody usuwania zrogowaceń:

Metody farmakologiczne

ogólne:

• retinoidy (leczenie rogowca)
• suplementacja witaminowo-minerałowa
• leki o działaniu uzależnionym od współistniejącego schorzenia

miejscowe:

• preparaty zawierające kwas salicylowy (2-50%)
• preparaty zawierające mocznik (20-50%)

Metody podologiczne są to specjalistyczne działania, mające na celu mechaniczne usuwanie zrogowaceń. Dobór metody uzależniony jest od rodzaju i rozległości hiperkeratoz. Zazwyczaj jest to długofalowa terapia obejmująca systematyczne zabiegi w gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp oraz edukację klienta, a także właściwe postępowanie domowe. Działania powinny być ukierunkowane na eliminację przyczyn powstawania hiperkeratoz. Bardzo pomocne są tu odpowiednie wkładki korekcyjne, ortozy, a także dobór właściwego obuwia.

Metody paramedyczne i/lub domowe są to metody wykorzystywane samodzielnie przez klientów. Zaliczyć tu można zarówno preparaty i środki dostępne bez recepty w aptekach oraz drogeriach, jak i sposoby zasłyszane lub znalezione, np. w internecie (plastry, płyny, skarpety złuszczające). Chęć uzyskania szybkiego efektu, a także niewłaściwe wykorzystanie metody prowadzi jednak często do  powikłań.

Liczne grono klientów podologicznych stanowią osoby z dokuczliwymi nieprawidłowościami w obrębie aparatu paznokciowego. Zaliczymy do tej grupy ludzi potrzebujących fachowej pomocy z powodu wrastających, uszkodzonych, przerosłych i/lub zdeformowanych paznokci. Przyczyny tego stanu zostały zasygnalizowane wcześniej.  Postępowanie zawsze zdeterminowane jest stanem ogólny i miejscowym pacjenta, jego wiekiem oraz możliwościami współpracy z nim samym lub osobami opiekującymi się.  Wrastające paznokcie jesteśmy w stanie skorygować znanymi nam metodami podologicznymi, w takim stopniu, by znacząco poprawić komfort klienta (opisano wcześniej). Podobnie jest, gdy mamy do czynienia z przerostem płytki paznokciowej lub jej ubytkami (pogrubienie, onychogryphosis, uszkodzenia pourazowe).  Specjalista do spraw podologii dysponuje środkami, materiałami oraz narzędziami pozwalającymi zredukować grubość, wygładzić, odpowiednio skrócić lub zrekonstruować paznokieć (cęgi, frezy, specjalistyczne masy, żele, czy akryle do rekonstrukcji).

Podolodzy przestrzegając zasad aseptyki i antyseptyki oraz działając zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Podologicznego przeprowadzają zabiegi w sposób gwarantujący bezpieczeństwo pacjentowi.

Zarówno najmłodsi, jak i najstarsi klienci wymagają naszej szczególnej uwagi i troski.  Z racji wieku, braku odpowiedniej wiedzy, umiejętności, czy fizycznych ograniczeń,  nie każdy jest w stanie zadbać prawidłowo o stopy. Dlatego, to na podologach spoczywa obowiązek właściwej pielęgnacji oraz edukacji osób, niebędących w stanie samodzielnie zadbać o własne stopy w zdrowiu i w chorobie.

… przeczytaj część pierwszą …

Iga Misiak-Stodulska
Specjalistyczny Gabinet Kosmetyczno-Podologiczny
I-KOSMETYKA
www.ikosmetyka.eu
Sieradz

PIŚMIENNICTWO:

1. Grabicka H., Nowicka S., Szczuraszek J., Zawadzka L.: Wykłady podologiczne. Skrypt dla słuchaczek szkół kosmetycznych. Cz.I, Wydawnictwo ITERUM, Słupsk 2015.
2. Kaszuba A., Kuchciak-Brancewicz M.: Ilustrowana dermatologia dziecięca. Podstawowe problemy kliniczne w pytaniach i odpowiedziach. Wydawnictwo CZELEJ, wyd. I, Lublin 2013; (4): 65-75; (5): 111-112.
3. Kaszuba A., Szepietowski J., Adamski Z. (red.): Dermatologia geriatryczna. T.II, Wydawnictwo CZELEJ, wyd. I, Lublin 2016; (18): 255-270.
4. Koselak M. (red.): Podstawy podologii kosmetycznej. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie, Warszawa 2012; (6): 25.
5. Nowicka D.: Dermatologia. Ilustrowany podręcznik dla kosmetologów. Wydawnictwo KosMeD Danuta Nowicka, Wrocław 2014; (5): 37-38.
6. Sokołowska-Wojdyło M., Sobjanek M., Woś-Wasilewska E. (red.): Dermatologia dla stylistów paznokci. Wydawnictwo Nails&Style HOUSE, Gdańsk 2009; (2): 13-27; (11): 93-96.
7. Sokołowska-Wojdyło M., Woś-Wasilewska E. (red.): Podologia w praktyce. Wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Nails&Style HOUSE, wyd.I, Gdańsk 2015; (3): 25-32.

Chcesz zamieścić swój artykuł ?

ZADZWOŃ !!!

tel. 605 780 801

lub pisz na adres:

kontakt@twojapodologia.pl